Hikayeleriyle Rebetika Şarkıları: 2

Hariklaki

‘‘Hikayeleriyle Rebetika Şarkıları’’ yazı ve dinleti serisi için bu hafta seçtiğim parça, Yunancada SMYRNEIKA tabir edilen, ‘‘İzmir Rebetikası’’ türüne iyi bir örnek.

Parçanın adı: HARİKLAKİ (1933)

Hariklaki, ‘Hariklia’ dişil isminin küçültme halidir. Tıpkı Kosta Kostaki veya Yorgo Yorgaki örneklerinde olduğu gibi. Hariklia isminin anlamı, ‘‘ihtişamlı ve zariftir.’’

Bu parçayı seçmemin özel bir sebebi var; O da bestecisinin (veya düzenleyicisinin diyelim, zira parça anonim olabilir) ve seslendiren şarkıcının, Rebetikada İzmir Tavrının en önemli temsilcilerinden olmaları.

Parçanın düzenleyicisi 1886 İzmir doğumlu Panayotis Toundas. Meslek hayatına Yunanistan’da yön veren Toundas, Rebetika türünün serpilmesi yolunda en önemli katkıyı veren müzisyenlerdendir. İzmir üslubunda çok sayıda parça bestelemiş ve kaydını yapmıştır. Tam da bu noktada İzmir tavrıyla ilgili küçük bir parantez açmak isterim; İzmir üslubunu diğer tavırlardan farklı kılan şey, icrada kadın sesinin hakim olması, ayrıca enstrüman olarak buzuki ve bağlamadan ziyade, ağırlıklı olarak ud, lavta, santur, kanun ve keman kullanılmasıdır. Buzuki ve bağlama mübadele sonrası ağırlıklı olarak Atina ve Pire’de bu müziğe dahil olacaktır.

Panayotis Toundas’ın en önemli özelliklerinden bir de, yetenekli şarkıcıları keşfedip onları meşhur etmesiydi. Rita Abacı, Roza Eskenazi ve Kostas Roukounas bu şöhretlere örnektir. Toundas, müzisyenliğinin yanı sıra dönemin önemli plak şirketlerinde de uzun süre yöneticilik yapmış, değerli kayıtlara imza atmıştır.

Evet dostlar, şimdi de bu parçayı seslendiren önemli sesten bahsedelim biraz; o, kuşkusuz çok önemli bir isim, bir rebetissa (kadın rebet) ROZA ESKENAZİ.

1895 İstanbul doğumlu Roza Eskenazi’nin bir çok lakabı vardı. Bunlardan bazıları; Nazlı, Çapkın, Yavuklu, Meraklı.

Oldukça renkli bir kişilikti Roza, renkli bir hayatı da oldu doğrusu.

Çok hırslı, yetenekli ve dirençli bir sanatçıydı.

İzmir tavrının en önemli şarkıcılarındandır Roza Eskenazi. Sadece Ege ve Küçük Asya’da değil, dünyanın birçok ülkesinde şöhret sahibi olmuş bir sanatçıydı.

Daha önce bahsettiğim üzere, Roza Eskenazi’yi keşfeden kişi yine besteci Panayotis Toundas’tır. Bir keresinde Roza’nın şöyle dediği bilinir onun için; ‘’ Toundas olmasaydı, belki bir Roza olurdu ama EFSANE ROZA kesinlikle olmazdı. İşte Roza böylesine saygı duymuş Toundas’a zamanında.

Evet şimdi sıra Hariklaki’yi özel bir video eşliğinde dinlemeye geldi. Bakın şarkının sözleri neler diyor;

‘‘Dün akşam Hariklaki, aldın çalgını eline

Bir ciğeri beş para etmezle Paşalimanı’nda eğlendin.

Öpücüklerle, nazlarla ah be Hariklaki nasıl bu hale koydun beni?

Kıskandım işte seni ve ağlıyorum şu an.

Ah Hariklaki, nasıl da incitirsin beni, ah aman aldattın beni.

Mekana geldiğinde ne eğlendin o plaklarla, şarkılarla ve şehvetli mangalarla.

Ah be Hariklaki, nasıl da incitirsin beni, ah aman aldattın beni.’’

Videoyu izlemek için aşağıdaki linke tıklayınız: